YOĞUNLAŞTIRILMIŞ YABANCI DİL PROGRAMI UYGULAMA ESASLARIMIZ

Genel Müdürlüğümüz İmam Hatip Ortaokullarındaki dil eğitimlerini dünya genelindeki uygulamaları da gözden geçirerek model uygulamalar gerçekleştirmek için ciddi çalışmalar ortaya koymaktadır. Bunlardan biri olan İmam Hatip Ortaokulları için Yoğunlaştırılmış Yabancı Dil Programı uzun bir süredir Arapça ve İngilizce dillerinde Türkiye’deki birçok okulda uygulanmaktadır.

Yoğunlaştırılmış Yabancı Dil Programı Uygulayan tüm İmam Hatip Ortaokullarımızda “Aracı Dilsiz Eğitim” sloganıyla, dil eğitiminde dört temel becerinin geliştirilmesi esas alınarak öğrencilerimize çok erken yaştan itibaren kalıcı bir dil eğitimi verilmesi hedeflenmiştir. Okullar arası eğitimde kalite birliği, ölçme değerlendirme ve fırsat eşitliği konuları sahadaki okullardan alınan geri bildirimler ve okulların danışma kurulları ile yapılan görüşmeler sonucunda değerlendirmeye alınarak bazı uygulama esasları belirlenmiştir.

YABANCI DİL EĞİTİMİNDE ÖNEM VERDİĞİMİZ HUSUSLAR

Aracı Dilsiz Eğitim

Genel Müdürlüğümüz, tüm İmam Hatip Okullarında yabancı dil eğitimi politikasının merkez noktasına koyduğu “Aracı Dilsiz Eğitim” ile okullarımızda yabancı dili etkin ve yetkin kullanabilen öğrenciler yetiştirilmesi amaçlamıştır. Yabancı dil eğitiminde dört temel beceri olan okuma, yazma, konuşma ve dinleme becerilerinin gelişiminde hedef dilde etkinlikler gerçekleştirilerek öğrencilerin dil öğrenim sürecine aktif katılımları sağlanmaktadır. Ezber, tercüme ve ana dilde dilbilgisi kurallarının öğretimi yerine hedef dilde becerilerin geliştirilmesi esas alınmaktadır.

Dünyada yabancı dil eğitiminde merkeze alınan bu yaklaşımla yapılan dil eğitimleri başarılı sonuçlar vermektedir. Genel Müdürlük olarak dünyadaki güncel yabancı dil uygulamalarını sahadaki okullarımızda aktif bir şekilde hayata geçirerek yabancı dil eğitiminde kalitenin artırılması hedeflenmektedir.

“Aracı Dilsiz Eğitim” politikası ile gerçekleştirilen uygulamalarımızda öğrencilerimizin yabancı dil eğitim süreçlerinde tıpkı o ülkede yaşıyormuşçasına öğrenmekte oldukları hedef dili kullanmaları sağlanmaktadır.

Yoğunlaştırılmış ve Uygulamalı Yabancı Dil Etkinlikleri

İmam Hatip Ortaokullarımızda yabancı dil etkinlikleri dört temel beceri esas alınarak planlanır. Öğrencinin hedef dilde uygulamalı olarak aktif bir şekilde dil öğrenim sürecine katılımı teşvik edilir.

Müfredata uyumlu öğrenci seviyesine uygun olarak yapılan hikâye ve şiir yazma, tiyatrolar, duvar panoları, öğrenciler arası telaffuza yönelik yarışmalar, yabancı dilde sunum ödevleri ile hedef dilde kazanımlar sağlanması amaçlanır.

Yoğunlaştırılmış ve uygulamalı yabancı dil etkinlikleri ile öğrencilerimize hedef dilde beceri gelişimi desteği verilirken aynı zamanda sosyal beceri gelişimlerine de katkı sağlanmış olur.

Eğitim-öğretim yılının başında planlanan gerek sınıf içi gerekse sınıf dışı bu etkinlikler müfredatın ayrılmaz bir parçası olarak uygulanır.

Yabancı Dil Kulüpleri

Okullarımız bünyesinde yürütülecek yoğunlaştırılmış ve uygulamalı yabancı dil etkinlikleri sosyal kulüp çatısı altında yapılandırılır. Yabancı dil kulübü bünyesinde öğrenciler danışman yabancı dil öğretmenlerinin yönlendirmesiyle etkinliklere aktif bir şekilde katılım sağlarlar.

Okul içi faaliyetler, yarışmalar, sunumlar ve yabancı dil alanında yürütülecek tüm ulusal ve uluslararası proje çalışmaları (E-Twinning, Erasmus, TÜBİTAK, vb.) kulüp faaliyeti olarak gerçekleştirilir.

Yine okullarımızdaki yabancı dil kulüp faaliyetleri kapsamında, öğrencilerimiz okullar arası yarışmalara katılarak yabancı dil öğrenim süreçlerine önemli katkı sağlayacak ortamlarda dil becerilerini ifade etme imkânı bulmaları sağlanır.

Okul Ortamları

Yoğunlaştırılmış yabancı dil programı uygulayan imam hatip ortaokullarımız okul ve eklentilerinde imkanları dahilinde fiziki şartlarını dil eğitimine yönelik olarak tasarlarlar. Koridor ve sınıf içi duvar giydirmeleri, duvar panoları, dijital donanım, ses sitemi, yabancı dil için oluşturulmuş okuma köşeleri ve salonları ile okulda öğrenciyi yabancı dil öğrenim sürecinde her daim aktif tutan görsellerle yabancı dil uygulaması görsel olarak da desteklenir.

Ayrıca imkanlar dahilinde okullarımızda öğrencilerimizin bireysel olarak yararlanabilecekleri dijital erişim destek noktaları bulunur.

Yabancı Dil Eğitiminde Süreklilik

İmam Hatip Ortaokullarında yoğunlaştırılmış dil programı 5, 6 ve 7.sınıf dil eğitimini kapsayacak şekilde planlanmıştır. Bu bağlamda programa dahil edilen sınıflardaki dil eğitimleri kesintisiz olarak gerçekleştirilir. Üç yılın sonunda öğrencilerimizin en az iki kur dil eğitimi ile programı tamamlamaları amaçlanmıştır.

Yoğunlaştırılmış yabancı dil programı okullarımızda sınıf bazında uygulanabileceği gibi tüm okul bazında da gerçekleştirilebilir.

Ölçme ve Değerlendirme Sistemi

Müfredata uygun olarak tamamlanan her ünite/tema sonunda değerlendirme amaçlı mini sınavlar yapılır. Bu sınavlarla birlikte öğrencilere dönem içerisinde performans ve ödev notları verilir. Dönem içerisinde zümre iş birliği ve yabancı dil koordinatörünün planlaması ile ara sınavlar yapılır. Yapılan bu ara sınavlarda dört temel beceriyi ölçebilen bölümler yer alır. Konuşma becerisine yönelik sınavlarda ise okul zümresinden oluşan bir komisyon tarafından değerlendirme yapılır.

Bazı okullarımız uluslararası düzeyde kabul gören Cambridge Exams (KET/PET) yabancı dil sınavlarına katılırlar. Bu sınavlardan alınan geçerli belgeler okul tanıtımlarında yer alır.

Ortak İzleme Değerlendirme Çalışmaları

Öğrencilerimiz okula başladıkları uyum haftasında öncelikle yabancı dil seviye tespit sınavına girer. Buradaki amaç dil seviyeleri birbirine yakın öğrencilerin homojen bir sınıf ortamında dil eğitimine başlamalarını sağlamaktır. Sınav sonuçlarına göre okullarımız imkanları dahilinde sınıflarını oluşturur. Öğrencilerdeki seviye farklılıkları dikkate alınarak gerekirse hafta sonu destekleme ve yetiştirme kurslarında destek eğitimi verilir.

Genel Müdürlük olarak bu uygulamadaki amacımız öğrencilerimizin yoğunlaştırılmış dil programı kapsamında aldıkları dil eğitimiyle hedef dildeki geldikleri seviyeyi takip etmektir. Eğitim öğretim yılı başında seviye tespit sınavıyla başlanan noktadan dönem içerisinde ve sonunda gelinen noktaya hedef yakınlığı ölçülür. Ortak değerlendirme sınavları kapsamlı hazırlanarak dört dil becerisinin ölçümüne dayalıdır.

İmam hatip ortaokullarımızda ortak dil eğitim seviyesini eşgüdümlü devam ettirmek, verilen yabancı dil eğitim seviyesini izlemek, çıktılar doğrultusunda programı değerlendirmek ve yabancı dil eğitiminde ölçme değerlendirme adına kaliteyi arttırmak amacıyla her iki dönemde de Türkiye geneli izleme değerlendirme sınavları yapılır. Türkiye geneli dönem değerlendirme sınavları çevrimiçi veya yüz yüze uygulanır.

A) Yazılı Sınavlar

Din Öğretimi Genel Müdürlüğü olarak Türkiye geneli yaptığımız sınav uygulamalarında ve Genel Müdürlüğümüze bağlı okullarımızın ölçme değerlendirme uygulamalarında Konya İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi tarafından geliştirilen “Okul Temelli Ölçme Değerlendirme Sistemi” kullanılır. Okul Temelli Ölçme Değerlendirme Sistemi; okullarımız ve öğretmenlerimizin ölçme, değerlendirme ve sınav uygulamaları konularında yapacakları çalışmaları kolaylaştıran; bu konularda harcanan emek ve maliyeti asgari düzeye indiren; öğrencilerimizin başarı durumlarını izlemeye imkân veren ve içinde optik cevap formu üretme, okuma, analiz etme ve değerlendirme işlemlerini kolay ve hızlı bir şekilde yapmaya imkân tanıyan yazılımların bulunduğu bütünleşik yapıda tasarlanan bir ölçme değerlendirme sistemi tasarımıdır.

Yazılı sınavlardaki sorular her dil becerisine yönelik olarak kapsamlı ve titizlikle hazırlanır. Okullarımızın yabancı dil koordinatörlüklerinin desteğiyle oluşturulan sorular Din Öğretimi Genel Müdürlüğü’nün ilgili biriminde bir soru havuzunda toplanır. Genel Müdürlük bünyesinden yabancı dil öğretmenleri, akademisyenler ve ölçme değerlendirme uzmanlarından oluşan bir komisyon soruları içerik ve müfredata uygunluk açısından inceleyip seçilen sorular sisteme yerleştirilir.

Yazılı sınav, her okulun kendi bünyesinde, Türkiye genelinde eş zamanlı yapılır. Her okulda sınav kelebek sistemiyle uygulanır. Sınav sonuçlarını elektronik ortamda anında gönderebilme imkânı vardır. Sınav sonuçları ayrıntılı analiz sistemleri ile çıkarılır. Öğrenci, ders öğretmeni, sınıf öğretmeni ile okul, ilçe, il yöneticileri için soru/madde analiz karneleri okullara bildirilir. Her öğrenci kendi adına hazırlanan sınav karnesinde sınav puanının yanında cevaplayabildiği veya cevaplayamadığı soruların konu içerikleri ve kazanımlarını görebilir. Hangi kazanımda hazırlanmış sorunun kaç kişi tarafından doğru cevaplandığını takip edebilir

Bu sınavla tüm okullarımıza ortak ve şeffaf bir değerlendirme imkânı sunulur. Bu sınavdan alınan notları isteyen okullar dönem değerlendirme notu olarak kullanabilecekleri gibi performans notu olarak da sistemlerine aktarabilirler.

Sınav sonuç analiz formunda yabancı dil öğretmenleri öğrencilerin daha az yaptığı soruları ve öğrencilerin sınıf içerisindeki başarı durumunu görebilme imkanına sahiptir. Böylelikle öğretmenler gerektiği durumda öğrencilerine veya sınıfına takviye eğitimleri verebilir.

B) Sözlü Sınavlar

Arapça ve İngilizce sözlü sınavları il bünyesinde oluşturulan komisyonca yüz yüze veya gerektiği durumda aynı komisyon tarafından elektronik ortamda yapılır. Sözlü sınav değerlendirme kriterleri sınav öncesi her okulun dil koordinatörü ile paylaşılır ve gerekli bilgilendirmeler yapılır. Sınavda öğrencilere yöneltilen sorular müfredat kapsamında sınıf içi etkinliklerde gerçekleştirilen etkinliklerdeki sorulara benzer şekilde hazırlanmasına özen gösterilir. Öğrencilere kendilerini ifade edebilecekleri yeterli sayıda soru belirlenen süre içerisinde yöneltilir. Verilen cevaplar doğrultusunda aldıkları not, değerlendirme çizelgesinin ilgili alanlarına detaylı bir şekilde aktarılır.

C) Kompozisyon Sınavı

Kompozisyon sınavı için öğrenciden mevcut üç konu arasından birini seçerek konu ile ilgili seviyeye uygun olarak, belirtilen asgari sayıda kelimeden oluşan bir metin yazması istenir. Türkiye geneli tüm kompozisyon sınav kağıtları her dil için belirlenen il komisyonları tarafından okunarak şeffaf ve adil bir puanlanma gerçekleştirilir.

Ulusal ve Uluslararası Projelere Katılım

Yabancı dil eğitiminde gerek ulusal gerekse uluslararası boyutta projeler ile öğrencilere alternatif öğrenme ortamları ile birlikte hedef dilde dört dil becerisi gelişimleri desteklenmektedir.

Bu kapsamda okullarımızda E-Twinning projeleri başta olmak üzere, Erasmus hareketlilik projeleri ve TÜBİTAK projelerine katılım teşvik edilir. Bu projelerle ilgili okullarda bilgilendirme köşeleri oluşturulur.

Yazılı- görsel basında ve sosyal medyada yürütülen çalışmalarla ilgili faaliyetler, son dakika gelişmeleri, öğrenci ürünleri ve proje kapsamındaki tüm yazılı, işitsel ve görsel doküman paylaşımı yapılır. Bu faaliyetlere aktif katılım sağlayan öğrenciler okul idaresi ve zümre öğretmenleri tarafından taltif edilir.

Okullarda kurulan yabancı dil kulüpleri aracılığıyla projelerin yürütülmesi danışman öğretmen ve öğrenciler tarafından yapılır.

Yaz Dönemi Dil Eğitimleri

Din Öğretimi Genel Müdürlüğü Dil Vizyon Belgesi’nin 8. maddesinde belirtildiği şekilde yabancı dil programı uygulamalarında koordinatör öğretmen görevlendirilir. Koordinatör öğretmen, proje mantığı ile hareket edebilen, vizyonel yaklaşımıyla okuldaki yabancı dil eğitimine farklı bakış açısı ve zengin uygulamaları sağlayabilen, yabancı dil zümresindeki öğretmenlerle takım ruhu ile uyumlu çalışabilen, öğretilen hedef dili akıcı bir şekilde konuşan, yabancı dil alanında yeterli düzeyde ve nitelikli eğitim tecrübesi olan, okulun tüm dil çalışmalarını planlayabilen ve kurumu en güzel şekilde temsil edebilen yabancı dil öğretmenidir.

Koordinatör öğretmen yoğunlaştırılmış yabancı dil sınıflarındaki uyum ve koordinasyonu sağlayarak yapılan her faaliyetin tüm sınıflarda eş zamanlı olmasını sağlar. Okul zümresi ile haftalık yapılan değerlendirme toplantılarında sınıflardaki ilerleme ve varsa aksaklıklar ile ilgili hususları ele alır. Gerektiği noktada zümresi ile iş birliği içerisinde acil eylem planlarıyla okul bünyesindeki yabancı eğitimlerindeki sorunlara çözüm yolu arar. Zümresi ile yaptığı değerlendirme toplantılarının doğrultusunda okul idaresini yabancı dil eğitimindeki işleyiş ve süreçlerle ilgili bilgilendiren aylık olarak yazılı raporlar sunar.

Okullar arası iş birliği, iletişimin desteklenmesi, bilgi ve tecrübe paylaşımının sağlanması amacıyla tüm İmam Hatip Ortaokulları koordinatörleri Genel Müdürlüğün koordinasyonu ile dönemde belli periyotlarla çevrim içi toplantılara katılırlar. Yine çeşitli online platformlarda bilgi ve tecrübe paylaşımı yaparlar. Ayrıca yine Genel Müdürlük koordinasyonu ile yılda iki kez Yoğunlaştırılmış Dil Programı Uygulayan İmam Hatip Ortaokulları Yöneticileri ve Dil Koordinatörleri toplantısı yapılır. Bu toplantılarda sahadaki çalışmaların değerlendirilmesinin yanı sıra dil koordinatörlerimize mesleki alanda gelişimlerine katkıda bulunacak çeşitli faaliyetler ve atölye çalışmaları yapılır.

Velilerle İş Birliği

Yürütülen program kapsamında velilere eğitim öğretim yılı başında program detaylarını anlatan bir sunum gerçekleştirilerek veliler sürece dahil edilir.

Okuldaki yabancı dil programı ve beraberindeki faaliyetlerin tanıtımının yapıldığı sunumda velilere destekleme ve yetiştirme kursları, yaz tatili etkinlikleri ve varsa okul döneminde verilecek takviye eğitimlerle ilgili bilgilendirmeler yapılır.

Yoğunlaştırılmış yabancı dil programı uygulamasının başlangıç sürecinden önce velilere kapsamlı bir oryantasyon toplantısı yapılır. Bu toplantılarda velilere programın amaç, hedefleri ve nihai kazanımları hakkında detayları açıklamalar yapılarak zihinlerindeki tüm sorulara cevap verilebilecek bir ortam sağlanır. Yine bu toplantılarda programı kapsamlı bir şekilde açıklayan broşür ve tanıtım kitapçıklarıyla, planlanan yabancı dil eğitimleri velilere daha somut bir şekilde aktarılır. Ayrıca öğrencilerimize uygulanacak olan dil eğitimiyle alakalı olarak ailelere yönelik rehberlik faaliyetleri de okul bünyesinde oluşturulacak program yürütme kurulundaki ilgili öğretmen ve idareciler aracılığı ile yürütülür.

Danışma Kurullarının Oluşturulması

MEB Özel Program ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumları yönetmeliğinin 17.maddesi dikkate alınarak oluşturulan akademik danışma kurulu okullarımızda hedeflenen yabancı dil eğitim kalitesine ulaşılması hususunda önem arz etmektedir.

İmam Hatip Ortaokullarımızın bulunduğu illerde başta yükseköğretim kurumlarının İngilizce ve Arapça dil bölümleri olmak üzere, bir üst eğitim kurumu olan yabancı dil proje uygulayan Anadolu imam hatip Liselerimizden ve diğer orta öğretim kurumlarından ( Sosyal Bilimler ve Anadolu Liseleri), yabancı dil alanında eğitim faaliyetleri bulunan çeşitli STK, kurum ve kuruluşlardan programa katkı sağlayabilecek ve danışmanlık yapabilecek öğretmen, öğretim üyeleri ve akademisyenlerden bir danışma kurulu oluşturulur.

Danışma kurulu periyodik aralıklarla toplanıp, dil öğretimi alanında okullarda yürütülecek ortak çalışmaları hazırlar. Bu çalışmalar hem öğrencilerin dil eğitimini hem de yabancı dil öğretmenlerinin mesleki gelişimine katkı sağlayacak nitelikte olarak planlanır. Bazı okullarımızda öğrencilerimizin dil eğitiminde motivasyonlarına katkıda bulunmak, özgüvenlerini artırmak ve farklı dil etkinlikleri ile tanışmalarına imkân tanımak için üniversitelerin hazırlık sınıflarındaki dil derslerine misafir öğrenci olarak katılabilme imkânı sağlanır.

Ayrıca her okul kendi bünyesinde yoğunlaştırılmış dil programını takip edecek “Program Yürütme Kurulu” oluşturulur. Kurulda; okul idaresinden bir yönetici, okulun yabancı dil koordinatörü, zümre öğretmenleri ve okul rehber öğretmeni bulunur. Program kapsamında yürütülecek tüm faaliyetler, ders dağılımı, yıllık eylem planları, oryantasyon toplantıları ve yaygınlaştırma faaliyetleri bu kurul tarafından planlanır ve yürütülür.

Okullar Arası Eşgüdüm

Aynı tür yabancı dil eğitim programı uygulayan okulların kendi aralarında bilgi alışverişi sağlamak ve gerçekleştirilen eğitim faaliyetlerinin eşgüdümlü bir şekilde sürdürebilmek için belirlenen gün ve dönemlerde okul müdürleri ve koordinatör öğretmenler, Genel Müdürlüğümüzün belirlediği illerde toplantı yaparlar. Toplantıların dışında sürekli ve güncel iletişim sağlanabilmesi açısından okul idarecileri ve dil koordinatörlerinin sanal platformları vardır.

Gerçekleştirilen bu uygulama ile dil etkinlikleri ve tecrübe paylaşımı yapılır.

Sisteme yeni katılan okullarımıza Genel Müdürlük tarafından belirlenen okullar tarafından rehberlik yapılır.

Pansiyon İmkânı

Bünyemizde bulunan bazı imam hatip ortaokullarımızda şehir dışından veya uzak ilçelerden gelen öğrencilerimiz için pansiyon imkânı bulunmaktadır. Pansiyonlar kalıcı dil eğitimi çalışmaları noktasında değerlendirilebilecek alternatif eğitim ortamları olarak kullanılır.